HENDRIK NICOLAAS WERKMAN – geraakt door het mystieke vuur

Hendrik Nicolaas Werkman speelde in de jaren dertig van de vorige eeuw een belangrijke rol in de voorhoede van het kunstleven in Groningen. Zijn onconventionele manier van vormgeven wekte de belangstelling van Willem Sandberg, toen directeur van het Stedelijk Museum in Amsterdam. Deze organiseerde vlak voor het uitbreken van de tweede wereldoorlog een tentoonstelling van zijn werk in Amsterdam.

Eind november 1940 trad Werkman toe tot de literaire verzetsgroep De Blauwe Schuit. Zijn opdrachten voor deze groep zouden de apotheose vormen van zijn artistieke werk en hem tot één van de beroemdste grafici van ons land maken. Enkele dagen voor de bevrijding van Groningen werd Werkman in Bakkeveen gefusilleerd.

Werkman was onder de indruk geraakt van het werk van Martin Buber. Zijn serie grafische drukken ‘Chassidische Suites’ is gebaseerd op Bubers boek ‘Legende van de Baalsjem’, waarin Buber een unieke vertolking geeft van het wezen van het Chassidisme, een belangrijke mystieke stroming uit het Oost-Europese  Jodendom.

Het woord Chassied betekent ‘bevlogene’. Het gaat in deze mystieke stroming om een bevlogen spiritualiteit, waarin de mens het alledaagse leven probeert te verbinden met de dragende grond waaruit alle leven telkens opnieuw ontstaat. “God is in alles en overal tegenwoordig”, laat Buber de stichter van het Chassidisme, de Baalsjem Tov, zeggen. Het is juist deze mystieke stroming - waarin de individuele mens ‘het goddelijke’ ervaart - die heel veel mensen nu aanspreekt. Werkman gaf in zijn vertolking van de verhalen uit de ‘Legende van de Baalsjem’ de spirituele kern van dit  joodse gedachtegoed in schitterende beelden weer.

Ruud Bartlema zal na een korte schets van het leven van Werkman aan de hand van afbeeldingen uitgebreid stilstaan bij de prenten die tezamen de ‘Chassidische suites’ vormen.

Ruud Bartlema is beeldend kunstenaar, opgeleid aan een van de Vrije Akademie’s in Amsterdam waar hij ook theologie studeerde aan de Universiteit van Amsterdam, met een grote interesse voor Judaïca en Joodse mystiek. Voor zijn schilderkunst vormen poëzie en mystiek een belangrijke bron van  inspiratie. Ruud exposeert regelmatig in ons land en is ook werkzaam als leraar Joodse Mystiek.

Kosten lezing: € 12,00